ks. kard. Adam Stefan Sapieha

Książę Niezłomny

Adam Stefan Stanisław Bonifacy Józef Sapieha (ur. 14.05.1867 w Krasiczynie, zm. 23.07.1951 w Krakowie) – biskup krakowski w latach 1911–1951 (od 1926 arcybiskup metropolita), kardynał prezbiter od 1946, senator I kadencji w II Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1922–1923.

Od 1906 rzeczywisty szambelan papieski w Watykanie, mianowany biskupem krakowskim 27.11.1911, sakrę otrzymał z rąk papieża Piusa X 17.12.1911 w kaplicy sykstyńskiej. Do Krakowa przybył 1.03.1912, a 3.03.1912 odbył uroczysty wjazd na stolicę św. Stanisława. Odznaczał się miłością kapłanów i ludu, dlatego do późnej starości przeprowadzał swoje wizytacje. Szczególnie zaś kochał biednych i nieszczęśliwych.

W czasie I wojny światowej słynne kolumny Krakowskiego Biskupiego Komitetu przejeżdżały przez kraj, niosąc lekarstwa, odzież i żywność, w czym mu pomagał cały świat chrześcijański, do którego zwrócił się z apelem 25.12.1914. Dzięki jego inicjatywie i poparciu grupy sanitarne młodzieży akademickiej UJ zaszczepiły przeszło 2 miliony ludzi przeciw chorobom zakaźnym. Sapieha odbył dwa synody diecezjalne: w 1923 i 1938. Dla rozwijającej się wówczas Akcji Katolickiej zbudował wielki Dom Katolicki w Krakowie, popierał budowę 100 domów parafialnych. Wystawił dom dla księży przy ul. Św. Marka, w seminarium duchownym dobudował skrzydło południowe. Od 14.12.1925 Kraków stał się stolicą metropolii i odtąd skupił przy Wydziale Teologicznym w Krakowie studentów seminarium częstochowskiego i katowickiego.

W 1935 – 1937 wystawione były w pierwszej krypcie katedry zwłoki Marszałka Józefa Piłsudskiego, którym młodzież z całego kraju oddawała cześć, a tymczasem urządzano nową kryptę pod wieżą srebrnych dzwonów. Po dwóch latach krypta była gotowa, a mimo to odkładano przeniesienie zwłok. Wówczas Sapieha po zawiadomieniu władz sam tego dokonał, co wywołało tzw. konflikt wawelski.

W 1939 znalazła się Polska pod okupacją hitlerowską, która zgotowała narodowi polskiemu straszliwe cierpienia. Sapieha wszczął wówczas akcję interwencyjną, był symbolem nieugiętości wobec wroga i zachowania wobec niego narodowej godności.

Kiedy 17.03.1946 wracał z Rzymu obdarzony godnością kardynalską, Krakowianie zgotowali mu wielką manifestację miłości i przywiązania. Sapieha, nazywany "jałmużnikiem Polski", przewodził od 1945 do 1950 Krajowej Centrali "Caritas". Do końca wspierał budowę nowych kościołów parafialnych, których za jego rządów powstało 65, a dla seminarium odbudował dom przy ul. Manifestu Lipcowego 4.

Zasnął snem wiecznym 23.07.1951. Pogrzeb prowadził i przemówił nad trumną prymas Stefan Wyszyński; trumnę złożono pod konfesją św. Stanisława. Po śmierci Sapiehy zarządzał diecezją jako administrator apostolski arcybiskup Eugeniusz Baziak (3.05.1951 – 15.06.1962). Jego sufragan Karol Wojtyła, mianowany po śmierci biskupa Stanisława Rosponda, przygotował organizację Papieskiego Wydziału Teologicznego, przedłużającego działalność takiego Wydziału istniejącego na Uniwersytecie Krakowskim od 1397 do 1954.

Por. diecezja.pl