Księgi Nowego Testamentu
Mini streszczenie
Księgi Starego Testamentu – mini streszczenie
Nowy Testament
Mt, Mk, Łk, J, Dz,
Rz, 1 Kor, 2 Kor, Ga, Ef, Flp, Kol, 1 Tes, 2 Tes, 1 Tm, 2 Tm, Tt, Flm,
Hbr, Jk, 1 P, 2 P, 1 J, 2 J, 3 J, Jud, Ap
Księgi historyczne
Mt - Ewangelia według św. Mateusza
Ewangelia dla chrześcijan wywodzących się z judaizmu. Jezus ukazany jest przede wszystkim jako zapowiadany przez proroków Mesjasz oraz jako Nauczyciel Kościoła (5 wielkich mów Jezusa).
Mk - Ewangelia według św. Marka
Katechezy Piotra spisane przez Marka dla prześladowanych chrześcijan, nawróconych z pogaństwa.
Łk - Ewangelia według św. Łukasza
Ewangelia skierowana do chrześcijan ze środowiska greckiego. Podkreśla uniwersalizm nauczania Chrystusa oraz Jego troskę o chorych, ubogich i grzeszników.
J - Ewangelia według św. Jana
Najpóźniej napisana Ewangelia. Stara się ona jak najpełniej wyrazić ludzką i boska tajemnicę Jezusa. Autor znał już tekst trzech pierwszych - tzn. synoptycznych - Ewangelii. Stąd też podaje wiele faktów z życia i nauczania Jezusa, których nie znajdujemy we wcześniejszych tekstach. W tym sensie można mówić, że jest ona najbardziej oryginalna.
Dz - Dzieje Apostolskie
Kontynuacja trzeciej Ewangelii. Historia Kościoła bezpośrednio po wydarzeniach Paschy Jezusa, początek i rozpowszechnianie się chrześcijaństwa.
Księgi dydaktyczne (Listy)
Św. Paweł i jego Listy
Prawie połowa tekstów należących do kanonu Nowego Testamentu jest przypisywana św. Pawłowi. Egzegeci uznają go za najbardziej dojrzałego teologicznie ze wszystkich autorów natchnionych Nowego Testamentu. W przeciwieństwie do Ewangelii Listy Pawła nie koncentrują się na ziemskim życiu i działalności Jezusa, lecz dominuje w nich soteriologia, czyli nauka o odkupieniu. Wkład Pawła w rozwój chrześcijaństwa jest porównywalny z wkładem tłumaczy Septuaginty w proces docierania Biblii Hebrajskiej do świata pogańskiego. Znajomość dwóch kultur umożliwiła mu przeniesienie w cywilizację grecką żydowskiego doświadczenia związanego z wcieleniem Syna Bożego i Jego orędziem. Dzięki temu przesłanie Ewangelii stało się zrozumiałe również dla kolejnych pokoleń wyrosłych z kultury hellenistycznej. Paweł stał się więc rzeczywistym apostołem narodów. Jego nawrócenie przyczyniło się do tego, że chrześcijaństwo nie pozostało tylko jedną z wielu żydowskich sekt, a przekroczyło bariery narodowe.
Listy Pawłowe stanowią najstarszą część Nowego Testamentu. Zgodnie z wynikami badań współczesnych nauk biblijnych bezpośrednio od Pawła pochodzi 7 listów: List do Rzymian, Pierwszy i Drugi List do Koryntian, List do Galatów, List do Filipian, Pierwszy List do Tesaloniczan i List do Filemona. Pozostałe listy napisane pod jego imieniem, zostały prawdopodobnie zredagowane przez sekretarza-redaktora, który napisał je na polecenie apostoła lub opierając się na jego nauce. Do tzw. listów deuteropawłowych należą: List do Efezjan, List do Kolosan, Drugi List do Tesaloniczan oraz listy pasterskie: Pierwszy i Drugi List to Tymoteusza i List do Tytusa.
Dokumenty stanowiące źródło teologicznej myśli Pawła powstawały w okresie ok. 15 lat (51-66 r.). W tym czasie zmieniał się teren działalności apostoła (Palestyna, Azja Mniejsza i Rzym, być może Hiszpania), zmieniali się odbiorcy pouczeń (judeochrześcijanie palestyńscy, poganie wychowani w kulturze hellenistycznej, mieszkańcy Rzymu). Poszczególne gminy chrześcijańskie borykały się z bardzo różnymi problemami. Czasami chodziło o trudności natury zewnętrznej (np. podziały w gminie korynckiej, zamęt spowodowany działalnością charyzmatyków), innym razem dochodziły do głosu kryzysy doktrynalne.
Najstarsza warstwa teologii Pawła (1 i 2 Tes) obejmuje prawdę o bóstwie Jezusa Chrystusa, o Jego zmartwychwstaniu i całym dziele zbawczym, które zostanie dopełnione w chwili Jego powtórnego przyjścia (paruzji). Chrześcijanin oczekujący Zbawiciela nie może zatem trwać w bezczynności, ale powinien doskonalić się w miłości bliźniego.
Tzw. Listy Wielkie (Rz, Ga, 1 i 2 Kor) ukazują drugi etap rozwoju Pawłowej teologii. W polemikach ze zwolennikami nawrotu do judaizmu dojrzała myśl, że usprawiedliwienia dostępuje się przez wiarę w Jezusa Chrystusa, a nie przez przestrzeganie Prawa Nastąpiło dalsze sprecyzowanie nauki o zbawczym dziele Jezusa. Na tle polemik z hellenizmem ukształtowało się ewangeliczne pojęcie mądrości poznania, został podjęty problem miejsca chrześcijanina w świecie.
Trzeci etap ewolucji teologii Pawła stanowią tzw. Listy Więzienne (Kol, Ef, Flp, Flm), powstałe na skutek zetknięcia się młodego chrześcijaństwa z gnozą. Listy te są uznawane za najgłębsze, co się uzasadnia faktem, że uwięziony Paweł miał dużo czasu na refleksję nad swoim życiem i misją oraz na przemyślenie tajemnicy Kościoła. Mówią one o bezwzględnym pierwszeństwie Chrystusa jako jedynego pośrednika i dokonanym dziele odkupienia przedłużającym się w Kościele (Mistycznym Ciele Chrystusa).
Deuteropawłowe Listy Pasterskie (1 i 2 Tm, Tt) powstałe pod koniec I w. są pismami zawierającymi głównie wskazania praktyczne, dotyczą więc porządku w gminach chrześcijańskich, sprawowania urzędu pasterskiego oraz ostrzegają przed głosicielami błędnych nauk.
Multimedialny świat Biblii
Hbr - List do Hebrajczyków (autor nieznany)
Traktat teologiczny o wiecznym kapłaństwie Chrystusa.
List św. Jakuba Apostoła
1P, 2P - Dwa Listy św. Piotra Apostoła
1J, 2J, 3J - Trzy Listy św. Jana Apostoła
Jud - List św. Judy Apostoła
Księga prorocka
Ap - Apokalipsa św. Jana (Objawienie)
Najbardziej tajemnicza księga Nowego Testamentu, stanowi dopełnienie całości objawienia Bożego; ukazuje ono koniec historii świętej, której początki znamy z Księgi Rodzaju.
Apokalipsa św. Jana jest ostatnią księgą Nowego Testamentu. Tytuł księgi pochodzi od jej pierwszego słowa - Objawienie (gr. apokalipto - ujawnić, objawić sprawy skryte).
Apokalipsa powstawała na kilku etapach, począwszy od 64r. Według ojców Kościoła jej ostatnią redakcję należy datować na lata 95-96. Autorstwo księgi jest najczęściej przypisywane Janowi Ewangeliście lub Janowi Prezbiterowi. Niektórzy skłaniają się ku tezie, że redaktorem Objawień Jana z wyspy Patmos był jakiś jego sekretarz.
Pierwszą część księgi stanowią listy do siedmiu Kościołów Azji Mniejszej, zawierające pochwały, nagrody, napomnienia, przestrogi i obietnice - w zależności od stanu moralnego i poziomu wiary danego Kościoła. Dalej następują prorocze wizje dotyczące przyszłości oraz zwycięstwa Boga nad złem tego świata (wizja Baranka i starców otaczających Tron, siedmiu pieczęci, siedmiu trąb, Smoka i Niewiasty, bestii z morza i bestii z ziemi, siedmiu czar), zapowiedź upadku Babilonu (symbolizującego Rzym) oraz powstania Nowego Jeruzalem. Apokalipsa jest zapowiedzią paruzji i pokrzepieniem w trudnościach.
Multimedialny świat Biblii
