Chrzest – dar i zadanie

21. Rozeznawanie darów i zadań sakramentu chrztu

Siedem sakramentów Kościoła – wstęp »

"Chrzest Janowy" * Mt 3,1-11

W owym czasie wystąpił Jan Chrzciciel i głosił na Pustyni Judzkiej te słowa: «Nawróćcie się, bo bliskie jest królestwo niebieskie»…
Przyjmowano od niego chrzest w rzece Jordan, wyznając przy tym swe grzechy…
A gdy widział, że przychodzi do chrztu wielu…, mówił im: «Ja was chrzczę wodą dla nawrócenia; lecz Ten, który idzie za mną, mocniejszy jest ode mnie; ja nie jestem godzien nosić Mu sandałów. On was chrzcić będzie Duchem Świętym i ogniem.»

Por. Mk 1,4-8; Łk 3,16; J 1,25-27

Misyjny nakaz Jezusa * Mt 28,18-20

Jezus podszedł do Jedenastu i przemówił tymi słowami: «Dana Mi jest wszelka władza w niebie i na ziemi. Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata».

Chrzest to śmierć grzechowi * Rz 6,1-14

Cóż więc powiemy? Czyż mamy trwać w grzechu, aby łaska bardziej się wzmogła? Żadną miarą! Jeżeli umarliśmy dla grzechu, jakże możemy żyć w nim nadal?
Czyż nie wiadomo wam, że my wszyscy, którzyśmy otrzymali chrzest zanurzający w Chrystusa Jezusa, zostaliśmy zanurzeni w Jego śmierć? Zatem przez chrzest zanurzający nas w śmierć zostaliśmy razem z Nim pogrzebani po to, abyśmy i my wkroczyli w nowe życie - jak Chrystus powstał z martwych dzięki chwale Ojca.
Jeżeli bowiem przez śmierć, podobną do Jego śmierci, zostaliśmy z Nim złączeni w jedno, to tak samo będziemy z Nim złączeni w jedno przez podobne zmartwychwstanie. To wiedzcie, że dla zniszczenia grzesznego ciała dawny nasz człowiek został razem z Nim ukrzyżowany po to, byśmy już więcej nie byli w niewoli grzechu. Kto bowiem umarł, stał się wolny od grzechu.
Otóż, jeżeli umarliśmy razem z Chrystusem, wierzymy, że z Nim również żyć będziemy, wiedząc, że Chrystus powstawszy z martwych już więcej nie umiera, śmierć nad Nim nie ma już władzy. Bo to, że umarł, umarł dla grzechu tylko raz, a że żyje, żyje dla Boga. Tak i wy rozumiejcie, że umarliście dla grzechu, żyjecie zaś dla Boga w Chrystusie Jezusie.
Niechże więc grzech nie króluje w waszym śmiertelnym ciele, poddając was swoim pożądliwościom. Nie oddawajcie też członków waszych jako broń nieprawości na służbę grzechowi, ale oddajcie się na służbę Bogu jako ci, którzy ze śmierci przeszli do życia, i członki wasze oddajcie jako broń sprawiedliwości na służbę Bogu. Albowiem grzech nie powinien nad wami panować, skoro nie jesteście poddani Prawu, lecz łasce.

Słowo chrzcić w Nowym Testamencie

Greckie słowo "chrzcić" (baptizein) oznacza dosłownie obmywać, polewać wodą.

→ j.angielski: baptism (chrzest) oraz baptize (chrzcić).

Chrzest Janowy * Mt 3,11

Ja was chrzczę (obmywam) wodą dla nawrócenia; lecz Ten, który idzie za mną, mocniejszy jest ode mnie; ja nie jestem godzien nosić Mu sandałów. On was chrzcić (obmywać) będzie Duchem Świętym i ogniem.

Katechizm Kościoła Katolickiego * KKK 1275-1284 * YC 194-202

1216 "Chrzest jest najpiękniejszym i najwspanialszym darem Boga... Nazywamy go darem, łaską, namaszczeniem, oświeceniem, szatą niezniszczalności, obmyciem odradzającym, pieczęcią i wszystkim, co może być najcenniejsze. Darem - ponieważ jest udzielany tym, którzy nic nie przynoszą; łaską - ponieważ jest dawany nawet tym, którzy zawinili; chrztem - ponieważ grzech zostaje pogrzebany w wodzie; namaszczeniem - ponieważ jest święty i królewski (a królów się namaszcza); oświeceniem - ponieważ jest jaśniejącym światłem; szatą - ponieważ zakrywa nasz wstyd; obmyciem - ponieważ oczyszcza; pieczęcią - ponieważ strzeże nas i jest znakiem panowania Boga" - św. Grzegorz z Nazjanzu (+ 390).

Znaki chrztu

polanie, pokropienie lub zanurzenie w wodzie wraz z formułą
namaszczenie olejem (krzyżmem) poświęconym przez biskupa w Wielki Czwartek
nałożenie białej szaty, znaku czystości i łaski Bożej
zapalenie świecy ochrzczonego od paschału, znaku Zmartwychwstałego Chrystusa

Formuła chrztu

[Imię], ja ciebie chrzczę
w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego

Skutek chrztu * KKK 1279

odpuszczenie grzechu pierworodnego i wszystkich grzechów osobistych;
narodzenie do nowego życia, przez które człowiek staje się przybranym synem Ojca, członkiem Chrystusa, świątynią Ducha Świętego;
ochrzczony jest włączony w Kościół, Ciało Chrystusa, i staje się uczestnikiem kapłaństwa Chrystusa.

Obrzędy chrztu świętego »

Znak krzyża - wielokrotnie powtarzany i kreślony na czole dziecka przez rodziców i chrzestnych, aby zaznaczyć, że wszystko, czym człowiek się staje i w czym uczestniczy przez chrzest, dokonało się przez śmierć Chrystusa na krzyżu. Jest to zarazem znak przynależności do Niego.
Czytane słowo Boże - zmierza do obudzenia wiary i do udzielenia odpowiedzi wiary, ponieważ chrzest jest "sakramentem wiary" i wejściem w życie wiarą.
Namaszczenie olejem katechumenów - z położeniem ręki na głowie chrzczonego, oznacza zerwanie z grzechem i szatanem, które potem wyrażone jest głośno w obrzędzie Wyrzeczenia się zła przez neofitów lub rodziców i chrzestnych dziecka.
Wyznanie wiary - potwierdza przynależność do wiary Kościoła, do którego chrzest wprowadza.
Polanie wodą (lub zanurzenie w niej) - stanowiące istotę chrztu wraz ze słowami "Ja ciebie chrzczę, w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego" (Mt 28,19): oznacza i urzeczywistnia śmierć ochrzczonego w Chrystusie dla zła i grzechu, a zmartwychwstanie z Nim do nowego życia dziecka Bożego.
Namaszczenie krzyżmem świętym - ma związek z udzieleniem nowo ochrzczonemu daru Ducha Świętego i upodobnieniem go do Chrystusa Kapłana, Proroka i Króla.
Nałożenie białej szaty oraz słowa "Przyobleczcie się w Chrystusa" (Ga 3, 27)
Zapalenie świecy od Paschału - oznacza oświecenie przez Chrystusa i podjęcie zadania bycia światłem świata (Mt 5, 14)
Modlitwa Ojcze nasz - jako modlitwa wszystkich dzieci Bożych, które mogą do Boga wołać Ojcze, jest ukazaniem związku chrztu i Eucharystii, jeśli chrztu udziela się poza Mszą Świętą. W przypadku chrztu niemowląt gorąco zachęca się rodziców i chrzestnych do przystąpienia do tej "uczty dzieci Bożych", do której zobowiązali się doprowadzić swoje ochrzczone dziecko.
Uroczyste błogosławieństwo nowo ochrzczonych, rodziców i chrzestnych oraz wszystkich zebranych kończy obrzęd chrztu i całej Mszy Świętej, zwanej u nas "chrzcielną".

Katechizm dla dorosłych, s.116.

Szafarz chrztu

Chrztu udziela biskup, prezbiter lub diakon, a w nagłym przypadku gdy nie ma nikogo z powyższych - każdy człowiek, także niechrześcijanin, byleby miał intencję czynienia tego, co czyni Kościół.

Jan Paweł II o swoim chrzcie:

Z synowskim oddaniem całuję próg domu rodzinnego, wyrażając wdzięczność Opatrzności Bożej za dar życia przekazany mi przez moich Rodziców, za ciepło rodzinnego gniazda, za miłość moich najbliższych, która dawała poczucie bezpieczeństwa i mocy, nawet wtedy, gdy przychodziło zetknąć się z doświadczeniem śmierci i trudami codziennego życia w trudnych czasach.
Z głęboką czcią całuję też próg domu Bożego - wadowickiej fary, a w niej chrzcielnicę, przy której zostałem wszczepiony w Chrystusa i przyjęty do wspólnoty Jego Kościoła. W tej świątyni przystąpiłem do pierwszej spowiedzi i Komunii św. Tu byłem ministrantem. Tu dziękowałem Bogu za dar kapłaństwa i - już jako arcybiskup krakowski - tu przeżywałem swój srebrny jubileusz kapłański. Ile dobra, ile łask wyniosłem z tej świątyni i z tej parafialnej wspólnoty, wie jedynie Ten, który jest Dawcą wszelkich łask. Jemu, Bogu w Trójcy jedynemu, oddaję dziś chwałę na progu tego kościoła.

Wadowice, 16.06.1999.

Ku refleksji…