Wartość kultury

47. Dostrzeganie wartości kultury

Kultura to:

• sposób zachowania (fr. savoir-vivre)
• dorobek artystyczny
• elementy wyróżniające daną społeczność
• porozumiewanie się zgodnie z obowiązującą normą językową (kultura języka)
• dbałością o rozwój fizyczny człowieka (kultura fizyczna)
• systemy wartości i wzorce zachowań polityków, partii (kultura polityczna)
• itp., itd.…

Definicja

Kultura (z łac. colere = "uprawa, dbać, pielęgnować, kształcenie") – termin wieloznaczny, pochodzący początkowo od łac. cultus agri ("uprawa ziemi"), interpretowany w różny sposób przez przedstawicieli różnych nauk. Kulturę można określić jako ogół wytworów ludzi, zarówno materialnych, jak i niematerialnych: duchowych, symbolicznych (takich jak wzory myślenia i zachowania).

Kultura najczęściej rozumiana jest jako całokształt duchowego i materialnego dorobku społeczeństwa. Bywa utożsamiana z cywilizacją. Kultura to również charakterystyczne dla danego społeczeństwa wzory postępowania, także to, co w zachowaniu ludzkim jest wyuczone, w odróżnieniu od tego, co jest biologicznie odziedziczone.

Główne dziedziny kultury:

• Kultura materialna - wszelkie wytwory człowieka, technika, umiejętności praktyczne;
• Kultura duchowa - wiedza, literatura, piśmiennictwo, sztuka, wszystko co należy do wytworów umysłu, np. filozofia;
• Kultura społeczna - wierzenia, normy moralne, ideologia, uczestnictwo w życiu kulturalnym;

Pojęcie kultury

Jest właściwością osoby ludzkiej, że do prawdziwego i pełnego człowieczeństwa dochodzi ona nie inaczej jak przez kulturę, to znaczy przez kultywowanie dóbr i wartości naturalnych. Gdziekolwiek więc chodzi o sprawy życia ludzkiego, tam natura i kultura jak najściślej wiążą się z sobą.
Mianem "kultury" w sensie ogólnym oznacza się wszystko, czym człowiek doskonali i rozwija wielorakie uzdolnienia swego ducha i ciała; stara się drogą poznania i pracy poddać sam świat pod swoją władzę; czyni bardziej ludzkim życie społeczne tak w rodzinie, jak i w całej społeczności państwowej przez postęp obyczajów i instytucji; wreszcie w dziełach swoich w ciągu wieków wyraża, przekazuje i zachowuje wielkie doświadczenia duchowe i dążenia na to, aby służyły one postępowi wielu, a nawet całej ludzkości.
Wynika stąd, że kultura ludzka z konieczności ma aspekt historyczny i społeczny oraz że wyraz "kultura" przybiera nieraz znaczenie socjologiczne oraz etnologiczne; w tym zaś znaczeniu mówi się o wielkości kultur. Z różnego bowiem sposobu używania rzeczy, wykonywania pracy i wypowiadania się, pielęgnowania religii i kształtowania obyczajów, stanowienia praw i instytucji prawnych, rozwijania nauk i sztuk oraz kultywowania piękna powstają różne, wspólne warunki życia i różne formy układu dóbr życiowych. Tak z przekazanych instytucji powstaje dziedzictwo swoiste dla każdej ludzkiej wspólnoty. Tak też tworzy się określone i historyczne środowisko, w które włącza się człowiek jakiegokolwiek narodu czy wieku i z którego czerpie wartości dla doskonalenia kultury osobistej i społecznej.

Sobór Watykański II, KDK 53.

Kultura

Kultura oznacza (…) zawsze jakiś protest człowieka przed sprowadzeniem go na pozycję rzeczy i przedmiotu. Oznacza dążenie do świata, w którym człowiek realizuje swe człowieczeństwo we właściwej mu transcendencji: przez odniesienie do prawdy, dobra, piękna…

Jan Paweł II, [w:] A.Frossard, Nie lękajcie się, LEV 5/1982, 258.

Społeczeństwo potrzebuje artystów, podobnie jak potrzebuje naukowców i techników, pracowników fizycznych i umysłowych, świadków wiary, nauczycieli, ojców i matek, którzy zabezpieczają wzrastanie człowieka i rozwój społeczeństwa poprzez ową wzniosłą formę sztuki, jaką jest "sztuka wychowania". W rozległej panoramie kultury każdego narodu artyści mają swoje miejsce. Gdy idąc za głosem natchnienia tworzą dzieła naprawdę wartościowe i piękne, nie tylko wzbogacają dziedzictwo kulturowe każdego narodu i całej ludzkości, ale pełnią także cenną posługę społeczną na rzecz dobra wspólnego.

Jan Paweł II, List do artystów, 4.04.1999.

Czyńcie sobie ziemię poddaną. Te słowa bowiem są najpierwotniejszą i najbardziej kompletną definicją ludzkiej kultury.

Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość

Tworzenie kultury jest działalnością typowo ludzką, tylko bowiem człowiek wyraża siebie przez dzieła sztuki.