Islam – poddanie się woli Bożej

 Od VII wieku

Słowo islam w języku arabskim oznacza poddanie się woli Bożej (także w sensie militarnym). Islam był początkowo religią ludów arabskich, jednak szybko rozprzestrzenił się na inne kontynenty.

Mahomet (ok.570-632)

uznany za wysłannika Boga – Allaha i jego proroka, za następcę proroków biblijnych (wśród nich Adama, Abrahama, Mojżesza i Jezusa). Urodził się z Mekce, wychowywał w skromnych warunkach. Ojciec zmarł jeszcze przed jego narodzeniem, matka – gdy miał kilka lat. W młodości pracował jak przewodnik karawan wdowy Chadidźy, którą później poślubił. Miał z nią kilkoro dzieci, które jednak zmarły w dzieciństwie. Przeżyła tylko córka Fatima. W wieku 40 lat doznał objawień, które wyznaczają początek jego misji.

Hidżra

– ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny w 622 roku, początek muzułmańskiego kalendarza.

Koran

(ar. قُرْآن Al-Quran – czytanie, recytacja) traktowany jest przez muzułmanów jako ostatnia objawiona księga i to właśnie zawarte w nim objawienie ma stanowić ostateczne i niezmienne przesłanie Boga do ludzi. Allah miał objawić Koran Mahometowi za pośrednictwem archanioła Gabriela. Począwszy od 610 roku Prorok doznawał objawień przez kolejne 23 lata.
Księga podzielona jest na 114 sur (rozdziałów), które z kolei dzielą się na aje (łącznie 6226 wersetów). Sury ułożone są od najdłuższej do najkrótszej, z wyjątkiem pierwszej – otwierającej (Al-Fatiha). Ponad 90% wersetów odnosi się do wartości etycznych.
Źródłem teologii islamu jest także Tradycja, czyli pozakoraniczne przekazy pochodzące od Mahometa (np. sunna). Islam wyraźnie nawiązuje również do Starego i Nowego Testamentu.

Dogmaty islamu:

Wiarę muzułmanów buduje pięć dogmatów jakie ukształtowały się podczas rządów 4 pierwszych tzw. "prawowiernych" kalifów (632-661)

1. Wiara w jednego Boga

Jest to absolutny fundament. Wokół niego koncentruje się w islamie dosłownie wszystko. Pozostałe dogmaty wyrastają z tej właśnie prawdy. Człowiek jest winien Bogu bezwzględne posłuszeństwo (owo poddanie się – aslama). Bóg jest całkowicie transcendentny, istniejący poza światem ludzkich doświadczeń, doznań, myśli, jest jeden jedyny i nie ma innego poza Nim. Dlatego właśnie dla muzułmanów chrześcijańska wizja Boga Trójjedynego jest po prostu širk, czyli największym grzechem polegającym na przypisywaniu Bogu wspólników. Bóg w Koranie jest opisywany w sposób absolutnie omijający antropocentryczne skojarzenia. Jest to owych dziewięćdziesiąt dziewięć najpiękniejszych imion Boga (np. pierwszy, jedyny w swoim rodzaju, ukryty, sprawiedliwy, przebaczający, mszczący się, odradzający się, niezależny, ostatni), których recytacja stworzyła modlitwę, podobną do chrześcijańskiego różańca lub Modlitwy Jezusowej – towarzyszy jej przesuwanie paciorków tzw. sabhy (inna nazwa misbah).

1. Wiara w anioły

Najważniejsze z nich to: Ğibril (Gabriel), Izrai’il (Izrael), Mika’il (Mika’al-Michał), Israil (Rafał). Oprócz nich są także demony (dżinny, Iblis, Szatan).

1. Wiara w święte księgi

Islam uznaje, że Bóg powierzał człowiekowi swoje Słowo, drogą objawienia – przez Torę, Psalmy, Ewangelie oraz Koran. Jednak wszystkie Księgi, poza Koranem, zawierają zniekształcenia i przekłamania dotyczące Objawienia Bożego. Według Koranu żydzi i chrześcijanie wypaczyli sens słów, zapomnieli część tego, co im Bóg przykazał, a nawet zafałszowali niektóre fragmenty. Chrześcijanie zniekształcili przede wszystkim posłannictwo ‘Īsy (Jezusa).

1. Wiara w wysłanników Boga

Według wyznawców islamu Bóg nieustanne przysyłał ludzkości posłańców, którzy oznajmiali człowiekowi prawdy Boże i ostrzegali go przed grzechem. Koran rozróżnia dwa typy posłańców: proroków – ludzi Starego Testamentu i Ewangelii, oraz wysłanników – tych, którzy znaleźli się wśród Arabów. Pierwszym prorokiem był Adam – pierwszy człowiek na ziemi. Pozostali to Nuh (Noe), Lut (Lot), Ibrahim (Abraham), Musa (Mojżesz) i oczywiście ‘Īsa (Jezus). Mahomet jest najważniejszym i ostatnim, spośród wszystkich proroków i wysłanników. Jest on „pieczęcią proroków”: potwierdza misję pozostałych, ale przede wszystkim ją wypełnia. Z czasem wyrażenie to nabrało znaczenia zakończenia wszelkich proroctw w osobie Mahometa.

1. Wiara w dzień Sądu Ostatecznego (raj i piekło, zmartwychwstanie)

Każdy człowiek będzie sądzony osobno, bez jakichkolwiek pośredników. Za zgodą Boga za muzułmanów może jednak wstawiać się Mahomet. Co do tego, jakie uczynki są złe, grzeszne, sprowadzające śmierć, toczyła się w islamie wielka dyskusja. Islam, podobnie jak judaizm, nie posiada odpowiednika Magisterium Kościoła, dlatego można odnaleźć w nim (zarówno wśród teologów, jak i w samym Koranie) wiele opinii sprzecznych czy też nierozwiązanych problemów z zakresu etyki i moralności.

Filary wiary islamu (obowiązki muzułmańskie):

1. WYZNANIE WIARY (شهادة, szahada) – „Nie ma boga oprócz Allaha, a Muhammad jest Jego prorokiem” (islam sunnicki).
2. MODLITWA (صلاة, salat) – odprawiana pięć razy dziennie, z twarzą zwróconą w stronę Mekki.
3. JAŁMUŻNA (زكاة, zakat) – określoną część swych dochodów muzułmanin ma obowiązek oddawać biednym.
4. POST (صوم, saum) – w ciągu dziewiątego miesiąca roku muzułmańskiego (ramadanu), muzułmanie muszą powstrzymywać się od jedzenia i picia od świtu do zachodu słońca.
5. PIELGRZYMKA DO MEKKI (حج, hadżdż) – muzułmanin musi ją odbyć przynajmniej raz w życiu, jeśli pozwala mu na to sytuacja materialna.

W Mekce znajduje się Kaaba – czworoboczna świątynia, najważniejsze święte miejsce islamu. W jednym z jej narożników wmurowanym jest święty kamień hadżar, czyli Czarny Kamień – przedmiot czci i kultu milionów pielgrzymujących tu muzułmanów. Wyznawcom innych religii wstęp jest tu zabroniony.

Niekiedy za szósty filar uważa się DŻIHAD – "świętą wojnę". Określenie to oznacza wszelką działalność zbrojną podejmowaną na rzecz religii. Może oznaczać również walkę między różnymi ugrupowaniami muzułmańskimi.

Zasady islamu ukształtowały się podczas panowania pierwszych 4 kalifów (632-661).
Muzułmanie na Półwyspie Iberyjskim (711-1492)

Ugrupowania religijne

W islamie można wyróżnić trzy główne ortodoksyjne odłamy, których korzenie sięgają jego początków:

• Sunnizm – "ludzie tradycji i wspólnoty", ok. 75-90% wyznawców
• Szyizm – ok. 5-15% wyznawców. Dawne wspólnoty w Polsce.
• Charydżyzm – pierwsza grupa rozłamowa powstała jako wynik sporu o sukcesję do tronu kalifa.

Inne kierunki to m.in.: charydżyzm, alawici, wahabici, jezudzi, druzowie…

Kalendarz muzułmański

– kalendarz lunarny, zawierający 12 miesięcy po 29 lub 30 dni, używany zwykle do celów religijnych. Długość roku wynosi 354,36 dnia, zatem początek roku przesuwa się w stosunku do kalendarza gregoriańskiego (w cyklach po około 35 lat). Lata liczone są od daty ucieczki Mahometa z Mekki do Medyny w roku 622 AD (Anno Domini = Roku Pańskiego) i oznaczane jako AH (Anno Hegirae). Dniem świętym jest piątek.

25 października 2014 roku (kalendarz gregoriański) przypadł 1 Muharram 1436 roku (kalendarz hidżryjski), czyli muzułmanie świętowali Nowy Rok!

Państwo a islam

W idealnym państwie muzułmańskim – kalifacie – religia, moralność oraz prawo państwowe są ze sobą nierozerwalnie związane.

Mini słowniczek:

• Sunna – pozakoraniczne przekazy pochodzące od Mahometa
• Al-Kaab – święty kamień w świątyni w Mekce
• Minaret – wieża meczetu
• Mihrab – nisza (niekiedy tylko ozdobna płyta) w sali modlitw w meczecie, znajdująca się pośrodku ściany kibli. Wskazuje kierunek Mekki, w którym powinni modlić się wierni.
• Kalif (arab. „następca”) – tytuł następców Mahometa, czyli przywódców muzułmańskich społeczności państwowo-religijnych.
• Mahdi – prowadzony przez Boga, w islamie szyickim określenie zbawcy, który w nieokreślonej przyszłości poprowadzi ludzkość ku dobru i świętości.
• Ajatollah – "cudowny znak Boga" w szyiźmie tytuł wybitnego znawcy teologii i prawa.
• Imam – w szyiźmie przywódca gminy muzułmańskiej
• Mufti – muzułmański prawnik i teolog wydający oficjalne interpretacje w sprawach życia państwowego i prywatnego, związanego z islamem. Swoje decyzje ogłasza w formie fatwy.
• Sufizm – zbiorcze określenia dla różnorakich nurtów mistycznych w islamie.
• Sadżdżada – dywanik modlitewny o symetrycznym rysunku, którego najbardziej wysunięty ku brzegom punkt wskazuje kibla — kierunek, w którym znajduje się Mekka.
• Zikr, dhikr (wspominanie) – w islamie oznacza rozmyślanie o Allahu. Czemu pomaga sznur Subha.
• Subha (lub tasbih) – islamski sznur modlitewny składający się z trzech części po 33 perełek (3x11), pomagający w wymawianiu wszystkich 99 imion Allaha.

Modlitwa – Sura 2,286

Panie nasz!
Nie bierz nam za złe,
jeśli zapomnieliśmy
lub jeśli zgrzeszyliśmy!
Panie nasz!
Nie nakładaj na nas ciężaru,
jaki nałożyłeś na tych,
którzy byli przed nami!
Panie nasz!
Nie nakładaj na nas tego,
czego my nie jesteśmy w stanie unieść!
Odpuść nam, przebacz nam
i zmiłuj się nad nami!
Ty jesteś naszym Panem!

Modlitwa islamska

Boże mój,
gdy słyszę głos zwierząt, poszum drzew,
szemranie potoku i śpiew ptaków;
gdy lubuję się chłodem cienia,
gdy przysłuchuję się szumowi wiatru i grzmotom burzy,
wtedy odkrywam we wszystkim znak Twojej dobroci.
Uczyń, proszę Cię, abym był człowiekiem,
którego duch wędruje ku górze,
którego dążenia skierowane są ku temu,
by zwyciężyć wszystkie żądze
i osiągnąć ogród wiecznej szczęśliwości,
a tam zrywać cudowne owoce,
pić z czary miłości,
zatopić się w morzu radości
i znaleźć schronienie w cieniu łaski.

Jan Paweł II do muzułmanów

Drodzy Przyjaciele!
Cieszę się z tego spotkania z wami - muzułmańskimi przywódcami religijnymi (…). Gorąco was pozdrawiam i za waszym pośrednictwem przesyłam pozdrowienia milionom muzułmanów tego wielkiego kraju. Przybyłem do Nigerii, aby odwiedzić moich braci i siostry Kościoła katolickiego, lecz moja podróż nie byłaby pełna bez tego spotkania. Bądźcie więc pewni, iż jestem rad, że przy tej sposobności mogę wyrazić wam moje uczucia braterskiego szacunku i uznania.
My wszyscy, chrześcijanie i muzułmanie, żyjemy pod słońcem jedynego, miłosiernego Boga.
Wspólnie wierzymy w jedynego Boga, Stworzyciela człowieka. Uznajemy Boże panowanie i bronimy godności człowieka jako sługi Bożego. Wielbimy Boga i wyznajemy całkowite poddanie się Mu. Tak więc prawdziwie możemy nazwać się wzajemnie braćmi i siostrami przez wiarę w jedynego Boga. Jesteśmy wdzięczni za tę wiarę, ponieważ bez Boga życie człowieka byłoby jak niebiosa bez słońca.
Ze względu na tę wiarę w Boga, chrześcijaństwo i islam mają wiele wspólnego: przywilej modlitwy, obowiązek sprawiedliwości połączonej z miłosierdziem i jałmużną, a nade wszystko święte poszanowanie godności człowieka, które stanowi podłoże podstawowych praw każdego człowieka, włącznie z prawem do życia nie narodzonego.
My, chrześcijanie, otrzymaliśmy od Jezusa, naszego Pana i Mistrza, podstawowe prawo miłości Boga i bliźniego (por. Mt 22,37-39). Wiem, że to prawo miłości znajduje głębokie echo także w waszych sercach, bowiem w waszej świętej księdze, wraz z zaproszeniem do wiary, jesteście wezwani do wzrastania w dobrych uczynkach (por. Sura 5,51). (…)
Dlaczego mówię o tych sprawach? Ponieważ jesteście muzułmanami i - podobnie jak chrześcijanie - wierzycie w jedynego Boga, który jest źródłem wszelkich praw i ludzkich wartości. Ponadto jestem przekonany, że jeśli złączymy nasze dłonie w imię Boga, dokonamy wiele dobrego. Możemy pracować razem na rzecz zgody i jedności narodowej w duchu szczerości i wzajemnego zaufania. Możemy współpracować na rzecz sprawiedliwości, pokoju i rozwoju. Ufam, że nasza braterska solidarność w imię Boga naprawdę służyć będzie przyszłości (…) i przyczyni się do uporządkowania świata jako powszechnej cywilizacji miłości.
Niech Wszechmogący i Miłosierny Bóg ukaże wam swoje Oblicze i was błogosławi. Niech On was prowadzi. Niech napełni was swoim pokojem i udzieli radości waszym sercom.

Jan Paweł II w Afryce (Nigeria 1982), Warszawa 1985, s.365-366.

Chrześcijaństwo i inne religie »

Sobór Watykański II, DRN 3.

Kościół spogląda z szacunkiem również na mahometan, oddających cześć jedynemu Bogu, żywemu i samoistnemu, miłosiernemu i wszechmocnemu, Stwórcy nieba i ziemi, Temu, który przemówił do ludzi; Jego nawet zakrytym postanowieniom całym sercem usiłują się podporządkować, tak jak podporządkował się Bogu Abraham, do którego wiara islamu chętnie nawiązuje. Jezusowi, którego nie uznają wprawdzie za Boga, oddają cześć jako prorokowi i czczą dziewiczą Jego Matkę Maryję, a nieraz pobożnie Ją nawet wzywają. Ponadto oczekują dnia sądu, w którym Bóg będzie wymierzał sprawiedliwość wszystkim ludziom wskrzeszonym z martwych. Z tego powodu cenią życie moralne i oddają Bogu cześć głównie przez modlitwę, jałmużny i post.

Katechizm Kościoła Katolickiego * KKK 839-845 »

Lektura: "List" 1/2007
Syria przed konfliktem – Galeria Picasa »
Koran w języku polskim – www.planetaislam.com »