Historyczność Jezusa z Nazaretu
Pozachrześcijańskie świadectwa o Jezusie Chrystusie
Józef Flawiusz (37-103)
Historyk żydowski urodzony w Jerozolimie, po powstaniu żydowskim mieszka w Rzymie. Autor "Dawnych dziejów Izraela" (ok. 93r).
"Otóż Ananos (Annasz) będąc człowiekiem takiego charakteru i sądząc, że nadarzyła się dogodna sposobność, ponieważ zmarł Fesus, a Albinus był jeszcze w drodze, zwołał Sanhedryn i stawił przed sądem Jakuba, brata Jezusa zwanego Chrystusem oraz kilku innych. Oskarżył ich o naruszenie Prawa i skazał na ukamienowanie."
XX.IX.1
Talmud (II-VI wiek)
Talmud (od hebrajskiego talmud = nauka, studium). Jest to zbiór tradycji żydowskich, zwłaszcza prawniczych. Powstawał od II do VI wieku. Tekst był bardzo skrupulatnie strzeżony. Jakiekolwiek dodatkowe wpisy były niemożliwe. Sami talmudyści byli bardzo nieprzyjaźnie ustosunkowani do chrześcijan. Stąd świadectwo talmudu jest bardzo cenne:
"W wigilię Paschy został zabity Jezus. Herod ogłosił: On zostanie wyprowadzony za mury na ukamienowanie, ponieważ zajmował się magią i zwiódł Izraela czyniąc go apostatą. Jeżeli kto ma coś na jego obronę, niech wystąpi. Ponieważ nikt nie powiedział nic na jego obronę, dlatego zabito go w wigilię Paschy."
"b" Sanh 43a
Pliniusz Młodszy (62-113)
Był namiestnikiem Bitynii, gdzie zetknął się z chrześcijaństwem.
"Nigdy nie brałem udziału w procesie przeciwko chrześcijanom, dlatego nie wiem, co i jak należy karać i jak prowadzić śledztwo (...). Zapomnieli zaś, że cała ich wina czy błąd polega na tym, że zwykli byli w wyznaczonym dniu zgromadzać się przed świtem i modlitwę do Chrystusa, jakby do Boga, wspólnie odmawiać".
List do cesarza Trajana z 112 roku
Gajus Swetoniusz Trankwillus (75-150)
Historyk rzymski, sekretarz cesarzy Trajana i Hadriana, miał dostęp do cesarskiego archiwum. Pozostawił po sobie biografie pierwszych 12 cesarzy rzymskich. W życiorysie cesarza Klaudiusz zamieścił następującą wzmiankę:
"Żydów wypędził z Rzymu za to, że bezustannie wichrzyli, podżegani przez jakiegoś Chrestosak."
Publiusz Korneliusz Tacyt (55-120)
Jako historyk rzymski w swoich rocznikach z roku 116 opisał wydarzenia z lat 14-68, wykorzystując m.in. "Historię" Pliniusza Starszego, naocznego świadka zdobycia Jerozolimy. Relacjonując pożar Rzymu w roku 64 napisał:
"Atoli ani pod wpływem zabiegów ludzkich, ani darowizn cesarza i ofiar błagalnych na rzecz bogów nie ustępowała hańbiąca pogłoska i nadal wierzono, że pożar był nakazany. Aby więc ją usunąć, podstawił Neron winowajców i dotknął najbardziej wyszukanymi kaźniami tych, których gmin chrześcijanami nazywał. Początek tej nazwie dał Chrystus, który za panowania Tyberiusza skazany został na śmierć przez prokuratora Poncjusza Piłata."